Beeldvorming rondom Johan Maurits

Met het project ‘Beeldvorming’ wil het Mauritshuis, in samenwerking met historici, een centrale rol spelen bij het verder uitdiepen van de kennis over Nederlands-Brazilië en Johan Maurits van Nassau-Siegen, de naamgever van het Mauritshuis. Het project is primair gericht op de (veranderende) beeldvorming rondom Johan Maurits. Hierbij zullen de kunstwerken uit de Mauritshuis collectie die betrekking hebben op Nederlands-Brazilië en Johan Maurits een centrale rol spelen. In 2018 is het museum gestart met de voorbereidingen voor een tentoonstelling (4 april – 7 juli 2019) en de aanzet van nieuw wetenschappelijk onderzoek. De looptijd van het project beslaat een periode die in ieder geval loopt tot en met 2022.

Onderzoekstraject
Over Johan Maurits en Nederlands-Brazilië is al veel geschreven, ook door het Mauritshuis. Het museum organiseerde meerdere tentoonstellingen over dit onderwerp, zoals Zo wijd de wereld strekt (1979-1980) en In Brazilië met Albert Eckhout (2004).

Het onderzoek naar Johan Maurits en Nederlands-Brazilië gaat vaak over de uitzonderlijke aspecten van de kolonie. Dankzij Johan Maurits is dit gebied bijzonder goed gedocumenteerd in schilderijen, tekeningen, prenten en publicaties. Ook de religieuze tolerantie in de Nederlandse kolonie was bijzonder. Maar de focus op deze buitengewone facetten heeft geleid tot blinde vlekken in ons begrip van Nederlands-Brazilië als plantagekolonie. Een belangrijk onderdeel hiervan is slavernij. Naar Johan Maurits’ rol in de trans-Atlantische slavenhandel is nog nauwelijks onderzoek gedaan. Voor een beter begrip van deze periode en de positie van Johan Maurits, is verder onderzoek noodzakelijk. Het Mauritshuis wil, in samenwerking met verschillende historici, een centrale rol spelen in het verder uitdiepen van onze kennis over Nederlands-Brazilië en Johan Maurits. Daarom is een onderzoeksproject gestart.

In 2018 begon historicus Erik Odegard met een inventariserend onderzoek. Hij promoveerde op de carrière van Johan Maurits en droeg bij aan de ontwikkeling van de tentoonstelling Bewogen beeld – op zoek naar Johan Maurits. In juni 2019 spreekt een internationale groep historici tijdens een symposium over recent onderzoek. En over nog onbehandelde onderzoeksvragen. Verder wordt in de loop van 2019 een adviescommissie samengesteld met toonaangevende academische experts op het gebied van Nederlands-Brazilië en de Nederlandse slavernijgeschiedenis. Deze adviescommissie stelt de onderzoeksvragen vast.

Het onderzoeksproject zal worden uitgevoerd in de periode 2020-2022 door een onderzoeksleider en meerdere fellows. Dit zijn historici die al eerder onderzoek hebben gedaan naar Nederlands-Brazilië, de trans-Atlantische slavenhandel, of een onderwerp dat hier nauw mee samenhangt. Zij doen (archief-)onderzoek op basis van de onderzoeksvragen.

Het onderzoek van de fellows resulteert in meerdere wetenschappelijke artikelen. Er wordt een symposium georganiseerd om deze resultaten te delen. Het Mauritshuis zal de uitkomsten met het brede publiek delen. Het symposium en het meerjarige onderzoeksproject worden mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Gieskes-Strijbis Fonds.

‍